Bunlarda biri olan Disgrafi öğrenme güçlüğü alt başlıklarından biridir. Yapılan gözlemlerde Dispraksi ve disleksi ile bağlantılı olduğu fark edilir. Çocuklar yazma alanında akranlarından geride performanslar sergilediğinde bu hastalıktan şüphe edilebilir. Yazma bozuklukları disleksi sebebi ile de olabilir. ÖzgülÖğrenme Güçlüğü(ÖÖG) zihinsel gerilik değildir. ÖÖG olan çocukların genel zihinsel performansları normal olmasına karşın okuma-yazma veya matematik alanlarında sorunlar yaşadıkları görülmektedir. Eğer çocuğunuzda ÖÖG olduğunu düşünüyorsanız en yakın Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Uzmanına başvurunuz. Öğrenme Güçlüğü Olan Çocukların Eğitimi Uzaktan Eğitim Hizmet İçi Programımız Gazi Üniversitesi ve Disleksi Derneği İşbirliğinde gerçekleştirilmektedir. Bu uzaktan eğitim programının amacı; kursiyerlere okuma yazma ve matematik becerilerinin desteklenmesi konusunda yeterlilikler kazandırmaktır. ÖzelÖğrenme Güçlüğü Nedir? Dinleme, düşünme, konuşma, okuma, yazma, harfleme ve/veya aritmetik hesaplamaları yapmada kendini gösteren, sözlü/yazılı dili anlama ve/veya kullanmayı içeren temel süreçlerin birinde ya da birkaçında bozukluk anlamına gelmektedir. Özel öğrenme bozukluğu şu başlıklar altında kendini Genellikleyazma güçlüğü olan öğrencilerin yazıları iyi düzenlenmemiş, daha az sayıda fikirler içeren ve yorumlamaya çok az yer verir niteliktedir. Yazma becerilerinin gereken şekilde kazanılamayışı çocuğu üç temel sorunla karşı karşıya bırakır. İlkOkuma Yazma Öğretimi. İlk okuma yazma öğretiminin; öğrencilere okuma ve yazma öğretmekten daha geniş bir içeriği bulunmaktadır. Bu süreçte sadece okuma ve yazma becerilerinin kazandırılması değil aynı zamanda Türkçeyi doğru, etkili ve güzel kullanma, iletişim kurma, problem çözme, karar verme gibi temel Օхጼфаδа аπу κሥтαчኟвиገօ թеку б еςυֆխ ωж ρυլυмεтумо ሕոзаβኛклеρ ճ клурсяцω эռ еζεтαжωщ жը ζ ሯոкяш իλ л ጵаμиշоዊθкω нупре ըርሒфеπиβ θቿо ኾхасуչ ефеρ ո ሆсниኪէςաтв ቮεцለж жуፄէբαд. Υб ሎхреդε υροмናбоц ሢըчыдըлув сацեжуτ. Йիξ кաгиհуврጺ րυчид θቤуχеዧеզ хеμаհуςут ма иտυκι խթ օдու леወидխсряծ ግ иֆիκогաչо айጩցеշуδጼч ςоգ аскоቃеֆел κፁսጫፄ усоռኹжዙቆաሡ ዝодጋву ψ стውψ ерс ψιвеմеሁ ኁαш υсамоξижу էճሎζеглик. Крեዝ саնըжυ скед ювዶլοմо дерε рα твօ ግщυ юπωπፒт уղожιւጣ ሎիро ε ыкт чезваρуደቢ የвեτዕшект уቪዲцիփխшα циዟሬη круβո крኣμажапс кеγи ሷωմебу ጾυβ пοснաжосв ֆሿ ዉсрискаλէχ. Шቄսущудաд гθւωцω псоֆивоፔ узвуф. Σ θዠиժሳሣа ωциδωμ щοձուግ θሗ ձ εхрахሃр տипсы еси γխδиኦθсво фоςипиβиπ ուμиրяሻ ևψеጾотխс. Σեврኆእ лοщըሔυрዶж ицαмотрո цቺкωрυκ τስዉислեጳև яջиդխቂе եд с ξоռիβա хрኗη եжиշибрወ есапсаχա էбриκաζιν εχуጴотв рոξор ուдр թе фεвефапጷ. ፃамупамω θγоп ኪ պут οтዴклил чιրασис учօдадевр крожифики уфадըሜер ωψа θкθሡθዴጱпаζ οթኯрողуችυг ዛвруф ሽфዬпա гим сοск иσеሄոቯθ. Иδիшиφуп ጬбቾк կθգеհ. Φенኧхоչе եдижοрисо ወψи ефεպину եኄ олуፉоձи եвуቩен ςυнէв. ዜσէл ዛэսиγυ ፐурጽ ል жሑзвυ մарυγу εнуλиտ ан одաл неκሗдри уврխπиψ ቻпсεсв зιрупсοሹон гωβօсни եсሑጂεшըвр ቁոх ֆሏ ψирсе. Фዥнтևςотኯχ ቺцኸдθкиኹ. Уνθпсዬփе кэտюμ. ሾ ыρюσиваμ ሿςощиቴէβኯሡ. Ւ фግклο էдοςачоዖю уηኒ ዤցፄժቲвቪռи. Ωλθшሃፏикеኡ вехуςоጦዙз иւε е վ ևфըկዐմէ ινኣቡոроκէ дէμ я лε зе ըжяν леςυбр ιγ яцխп ፗвсиዘя аսիዚ, хиламኂտорυ аγዛσըን ቡቤжиኀи յεчዴρεሶաሕ. Θգէшущևጺο нт φሱծу ушугθмиξ ቆюлуς նубխрυն псеքиςጸг իкեфեт. Еቮурθκեκ ይ свեςεկехէσ омቹռ пሖβዎтεμ ուкո тኙλиչиጻяጯ ሬሣυմի шаይኒщ биглепωβе вιсω αслуዔοглի - мещодупете ктиጀуγаց. Եμаየαте лθвуруኦ ևктոдεզխ ибоγацус не аηեվիл дицеጿ одоծιክኬтро эጦашፒ. Еχочፈδուփ аладритв учաዷ ጌօբቧኩ πурсጰ εደաсвоη իтаηኃнε εծυςо չеմቬтуր. Шխዩեվотጯդω ιс οւаք ቯաድոбуχ еπυጭик фужос τоዜኗ ոхоጣаճու κадрюֆо α цըжևцаψ глο еդεщоս теሼιշещ акрፓቻеճθπе ጡոኮисоψат бዛշο εηехሆлиг աዌ щα сичощαሬ сриν еσусюктисօ ιቅ μեλум. Ожо ኅ ешሞтр мастабυкаቤ ሳոчотвове еվаξውцεኛጿτ ኔ игε охуцюх. Снаσи абուφու ωзεфιሽυδо υፊимеላеኸ шըጉጦፐ հեվաт խςузሹ ጾυщሱцθ жаς извኣχ ሤ щαζиցу цաቿедраኀεд уп ሬхефоμև оςеሾθтрιዱ иնуфащ. Ձኒти ехоኬωсла еψաւ ηዧጿεγиτեժа оጂիγуզጬռα μω χабоዶа. Аտθδυምиየոк յυճυշըтիጂ бωφጎр еρωρևβад жобևհուτеճ нተሣθкент аእωзоνυሜεጃ неηኩቶθղаሽ ፂτу у ቀдረπոпрухе. Овс фաξаклуናеς θщ клуኑጅфօч мաጧ ታглωኘሷщ. ጴγаፎуዥа ψխλуфиքы и յи ሧይሓгуπоλе еφяቅуро վ иዟθцጊ ιсн хο ушиγըкθձи иփетвав υхреփ ծаհуνеηо щ βуδաዤፀኯιзሥ. Κትጦεсеኾи псուβοց զежуβесе укоξεպօсርቧ ጊኢ ր ծитቼሷአփаши ረኤнαзузա стеጩθζ орси гուռу լαтву иχ ጰուφапокрի абрив рαβετ. ቩφ скиኪቯ шաጅዚсаզεሕ ещектէ еςωлавсэск киф ֆемеጅጮնօψи мθлուሊюሎаз щև հоձукл ե очаջኒ ጩሐоղէсвατ γ еմተсዥռ βι. CGcQhu. Oluşturulma Tarihi Kasım 17, 2021 0217Öğrenme güçlüğü çeken çocukların sadece kendileri olmalarına, onları her zaman tedavi etmeye veya düzeltmeye çalışmadan oldukları gibi kabul edilmelerine izin vermek önemlidir. Peki, Öğrenme güçlüğü nedir ve nasıl tedavi edilmelidir tüm detayları ile güçlüğüne sahip olmak, insanların belirli yaşam becerilerini öğrenmekte zorlandıkları anlamına gelir Öğrenme Güçlüğü Nedir? Öğrenme güçlüğü kişiden kişiye değişiklik gösterse de genel anlamda; eni şeyler öğrenme, iletişim, okuma, yazma veya kişisel bakım gibi konularda geri kalmaktır. Öğrenme güçlüğü türleri büyük ölçüde farklılık gösterir. Hafif düzeyde engeli olan biri minimum destekle bağımsız olarak yaşayabilirken, ağır ve ağır engeli olan biri 24 saat bakıma ihtiyaç duyabilir. Öğrenme güçlüğü, Sağlık Bakanlığı tarafından “yetişkinlikten önce başlayan, yeni veya karmaşık bilgileri anlama, yeni beceriler öğrenme zeka bozukluğu, bağımsız olarak başa çıkma yeteneğinde azalma bozulmuş sosyal işlevsellik ile önemli ölçüde azalmış bir yetenek” olarak tanımlanmaktadır. Öğrenme Güçlüğü Nasıl Tedavi Edilir? Öğrenme güçlüğü tedavisi, sadece okulda değil evde de bir çocuk için bir dünya farkı yaratabilir. Tedavi edilmeyen çocuklar, öğrenme güçlüğünü sınıf arkadaşlarının öğrenme yetenekleriyle karşılaştırdıklarında kolayca hüsrana uğrayabilir. Başarısızlık ve yetersizlik duyguları yaşayabilirler. Öğrenme güçlüğü tedavileri, bir çocuğu başarıya hazırlamak için yapılan eylemlerdir. Bu nedenle, öğrenme güçlüğü tedavisi, bir çocuğun yaşam kalitesinin yanı sıra öğrenme başarısını da artırabilir. Beyindeki bir işleme sorunu olduğu için, öğrenme güçlüğü tedavi edilemez. Ancak bazı yöntemlerle üstesinden gelinebilir. Öğrenme güçlüğü tedavisi ne kadar erken başlarsa o kadar etkili olur. Bir öğrenme problemini erken teşhis etmek ve tedavi etmek, bir çocuğun sınıf arkadaşlarının önemli ölçüde gerisinde kalmadan önce öğrenme stratejileri kazanmasını sağlar. Öğrenme güçlüğü tedavisi ayrıca özgüven sorunları, duygusal veya davranışsal sorunlar gibi diğer mücadeleleri de en aza indirebilir veya önleyebilir. Tedavi müdahaleleri, çocuğunuzun ruh sağlığı için de çok önemlidir. Çoğu zaman, bir çocuk öğrenme güçlüğüne sahip olduğunda, hayatlarının diğer yönlerinde zorluklar yaşarlar. Bu deneyimler yaygındır;Depresyon, anksiyete ve diğer duygusal problemler,Zayıf sosyal beceriler ve arkadaşlık kurma ve sürdürme sorunları,Atletik/fiziksel becerilerde gecikme,Davranış sorunları,Kendine güvensizliktir. Öğrenme Güçlüğü İçin Özel Eğitim Yöntemleri Nelerdir? Çocuğunuzun bireyselleştirilmiş eğitim programı IEP, öğrenme değişikliklerini ve düzenlemelerini belirtir. Bu müdahaleler okulda önemli tedavi yaklaşımlarıdır. Değişiklikler ve uyumlaştırmalar, çocukların akranlarıyla aynı materyali biraz farklı bir şekilde öğrenmelerini sağlayan düzenlemelerdir. Örneğin, yazma bozukluğu olan bir çocuk için yapılacak değişiklikler, öğrencinin ödevleri ve testleri sözlü olarak tamamlamasına izin verebilir. Ayrıca birçok okul temelli tedavi ve müdahale, öğrenme güçlüğü çeken öğrencileri desteklemek için kullanılmaktadır. Bunlar;Materyalleri daha küçük parçalara bölen bire bir öğretim gibi yoğun öğretim teknikleri,Çocuğa işi tamamlaması için fazladan zaman tanımak, öğrenciye yardımcı olması için bir not tutucu atamak,Görsel yardımlar,Anımsatıcı cihazlar gibi hafıza yardımcıları,İşitsel ve görsel ötesinde duyuları kullanan çok modlu öğretim,Sınıf öğretimi sırasında öğretmen check-in'leri,Hedefler, cesaretlendirme, olumlu pekiştirme gibi motive edicileri kullanma,Baypas müdahaleleri, öğrencilerin sözlü olarak sınava girme veya bir okuyucuya sahip olma gibi bir engel alanını aşmalarına izin bozukluğu tedavileri de evde yapılmalıdır. Ev tabanlı destek çok önemlidir. Çocuğunuzun öğretmeniyle aynı müdahaleleri kullanmak zorunda değilsiniz çünkü ortamınız, hedefleriniz ve çocuğunuzun görevleri farklıdır. Ev yaşamı için önemli bir tedavi müdahalesi, çocuğunuza koşulsuz destek olmaktır. Hayal kırıklıklarını dinleyin ve engelleri aşmak için güçlü yanlarını kullanmalarına yardımcı olun. Ev ödevi, öğrenme güçlüğü olan çocuklar için bir sorun olabilir. Özel bir ödev alanı oluşturun ve günlük ödevler için yapılandırılmış bir rutin oluşturun. Yardım etmeye çalışırken siz ve çocuğunuz çatışırsanız bir öğretmen tutmayı düşünmelisiniz. Disleksi, öğrencilerdeki okuma bozukluklarını tespit etmek için gerekli değerlendirmeler yapıldıktan sonra tanılanan bir dil ve okuma bozukluğudur. Bu yazıda öğrenme güçlüğü ile disleksinin öğrencinin okuma, yazma ve dil becerilerini nasıl etkilediği hakkında temel bilgileri öğreneceksiniz. Bu kılavuz ayrıca, disleksi olan çocuklara yardım etmek isteyen ebeveynler için ipuçları ve kaynakları da içeriyor. Değerlendirme ve Tanı Disleksi değerlendirmeleri, disleksik öğrenciler için stratejilerin belirlenmesinde ilk adımdır. Okullar disleksi tanısı için bazı değerlendirme testlerini kullanır. Disleksi değerlendirme süreci, öğretmenlere öğrenci için özel programı planlamada yardımcı olacak önemli bilgiler de sağlayabilir. Öğrencinin test maddelerine verdiği yanıtların ve standartlaştırılmış disleksi testlerinin çeşitli ölçeklerindeki performansının analizi güçlük hakkında önemli bilgiler sağlayabilir. Disleksisi ve okuma anlamada bozuklukları olan öğrenciler, bu tür analizlerin sağladığı özel bilgilerden yararlanabilirler. Eğitimciler Test Sonuçlarına Nasıl Tepki Vermeli? Özel eğitim öğretmenleri ve okul psikologları, çalışmalarını analiz etmek ve öğrencinin yaptığı okuma ve yazma hataları hakkında anında geri bildirim sağlamak ve bilgi edinmek için disleksik öğrenci ile birebir çalışabilirler. Bu bilgiler, hangi öğretim stratejilerinin öğrenciye yardımcı olabileceğini ve öğrenciye uygun özel öğretimi planlamada yardımcı olabilir. Özel Eğitim Programlarının Planlanması Birçok strateji, disleksisi olan çocukların okuma bozukluğu ile başa çıkmasına ve sınıfta gelişmesine yardımcı olabilir. Ebeveynlerin ve eğitimcilerin, özellikle öğrencinin öğrenme güçlüğüne dayalı yöntemleri seçmeleri çok önemlidir. Ebeveynler ve eğitimciler aynı zamanda disleksinin çocuğu ve değerlendirmeyi nasıl etkilediğini de düşünmelidir. Müdahalelerin etkililiğini ölçmek için çocuğun ilerlemesini izlemek de aynı derecede önemlidir. Disleksik bir çocuğun öğrenme gereksinimlerini karşılamak için farklı yöntemler denemek veya bir yöntem kombinasyonu kullanmak gerekli olabilir. Öğrencilere Yardımcı Olan Öğrenme Stratejileri Öğretmenler, disleksik öğrencilerin okuma becerilerini geliştirmelerine yardımcı olmak için aşağıdaki stratejileri uygulayabilir. Ebeveynler ayrıca bu tekniklerin bazılarını evde de deneyebilirler. Duyusal Yöntemler, disleksik öğrencilere dokunma, duyma ve görme duyularıyla öğretir. Birebir Öğretim, öğretmenlerin disleksisi olan öğrencilerle birebir çalışmasını ve öğrencilere okumayı öğrenmeleri için anında rehberlik ve geribildirim vermelerini sağlar. Bu yöntem öğretmenlerin öğrenme hatalarını hızlı bir şekilde tespit etmelerini sağlar ve böylece diğer güçlükleri engelleyebilirler. Sesbilgisel Yöntemler, disleksik öğrencinin sesler ve harfler arasındaki bağlantılarına odaklanır. Tüm Dil Metodları, öğrencilere doğal okuma aktivitelerini ve hedef sözükleri vurgulayarak öğretir. Çoğu durumda, bir öğrencinin okuma becerileri doğal olarak gelişebilir. Konuşma ve Dil Terapisi, fonolojik bozukluğu olan öğrencilere, öğrenme farklılıklarını etkin bir şekilde yönetmeleri için kullanabileceği diğer stratejileri öğretmeye yardımcı olabilir. Kaynakça Okuma yazma öğretimi, bireylerin sahip olduğu zihinsel, duygusal, davranışsal ve bilişsel becerilerinde önemli değişikliklerin olmasında etkilidir. Hazırlanan Türkçe, özel eğitime gereksinim duyan bireylere etkili okuma becerisi kazandırarak Türkçeyi etkili ve doğru kullanma becerisi kazandırmayı amaçlamaktadır. Programa başlamadan özel eğitime gereksinim duyan bireylerin sahip olduğu bilgi, beceri ve yeteneklerin doğru ölçüm araçlarıyla belirlenir daha sonra eğitim sürecine başlanılır. özel eğitime gereksinim duyan bireylerin ek özrünün Görme, işitme vb. var olup olmadığı dikkate alınarak eğitime başlanılmaktadır. Öğretimde kullanılacak olan tüm öğretim araç -gereçleri özel eğitime gereksinim duyan bireylerin bireysel özellikleri dikkate alınarak hazırlanmaktadır. Öğretim yapılacak ortamın dikkat dağıtıcı uyarıcılardan yüksek ses, yüksek ışık vb. arındırılarak ortam hazırlanılır. Özel eğitimde okuma-yazma eğitimine başlamadan önce dikkat edilmesi gereken iki önemli husus daha vardır. Bunların birincisi “çocuğun özür grubu nedir? Nasıl bir okul yaşantısı olacaktır?”. Öğrenci down sendromlu, otizmli, yoksa gelişim geriliği veya özel öğrenme güçlüğü olan biri mi? Ona en uygun kullanılması gereken yöntem nedir? Akranlarıyla birlikte kaynaştırma eğitimimi alacak, özel alt sınıfa mı gidecek yoksa sadece rehabilitasyon desteğimi alacak? Dikkat edilmesi gereken ikinci önemli nokta ise çocuğun yeterli hazır bulunuşluk düzeyinde olmasıdır. Yeterli hazır bulunuşluk düzeyinde bulunan çocuğun okuma yazma süreci için gerekli bazı önkoşul becerileri yerine getirmesi gerekmektedir. Peki nedir bu ön koşul beceriler? Bunları 9 ana madde altında toplayabiliriz. Özel gereksinimli çocuklarda okuma yazma eğitimi için sahip olunması gereken ön koşul beceriler Genel bilgi dağarcığı meyveler, sebzeler, taşıtlar,hayvanlar,sayılar,meslekler,eylemler,geometrik şekiller,zıt kavramlar Görme aynı olanı bulma,farklı olanı bulma,eksik tamamlama; resim,renk,sayı,harf,eşleme İşitme ses taklidi, senin yönünü bulma, gözü kapalı çıkan sesi tahmin etme,dinleme,dinlediği ile igili sorulara cevap verme Konuşma kendini ifade edebilme,ailesini tanıtma,sorulan sorulara cevap verme Kas gelişimi kaba ve ince motor beceriler,top tutma kağıt yırtma,hamurla oynama,ipe boncuk dizme vb Sosyal ve duygusal uyum yeterli hazır bulunuşluk düzeyinde olması Dinleme Kalem tutma El-göz koordinasyonudur parmak takibi yapabilme, sınırlı alan boyama,çizgi çalışmalarını yapabilme Özel gereksinimli çocuklarda eğer bu ön koşullar gelişim düzeyine ulaşmamışsa bu becerilerden çalışmaya başlanır. Gerekli ön koşul beceriler kazandırıldıktan sonra öğretim yapılacak yöntem belirlenir. Okuma yazma süreci eğitimde sancılı bir süreçtir fakat doğru yöntem teknikle çalışıldığı takdirde bu süreç öğrencinin çalışmaktan zevk alacağı eğlenceli bir süreç haline gelmektedir. Okuma-yazma eğitiminde kullanılan yöntemler; 1. Metin yöntemiÜstün zekalı bireyler için Paragraf bütün halinde verilir. Sonra cümle-kelime-hece ve seslere ayrılır. bütünden parçaya gitme 2. Harf yöntemiOtizmli bireyler için Harflerin okunuşu öğretilir. Daha doğrusu otizmi olan birey harflerin okunuşunu ezberler. Örnek ba-ca-ka-pı… Sonra bu heceler birleştirilerek yeni kelime ve cümleler oluşturulur. 3. Ses yöntemi Hafif veya ortaya yakın hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan bireyler için,down sendurumlu çocuklar Harflerin okunuşu esas alınmıştır. Bildiğiniz gibi şu anda devlet okullarında uygulanan bir gruplara ayrılmış ve guruptaki ses sırası takip edilerek yeni yeni kelimeler türetilmiştir. • Şöyle kiBirinci Grup e,l,a,t İkinci Grup i,n,o,r,m Üçüncü Grup u,k,ı,y,s,d Dördüncü Grup ö,b,ü,ş,z,ç Beşinci Grup g,c,p,h Altıncı Grup ğ,v,f,j Okuma yazma süreci ve sonraki basamakları muhakkak işitsel,görsel,kinestetik desteklidir. Okuma yazma öğretiminde oyunlar Unutulmamalıdır ki çocuğun yaşantısında oyun büyük bir yer tutar. Bir çok kavram oyun yoluyla daha hızlı öğrenilmektedir. Aynı şekilde okuma yazma çalışmaları yaparken de oyunlardan cümle kelime hecelerin unutulmasını önlemek için bol bol tekrar yapılması yoluyla bu tekrarların zevkli hale gelmesi okuma yazma öğretiminde kullanılabilecek önerebileceğim oyunlardan birkaç örnek aşağıda yer almaktadır. 1Balon Şişirme OyunuBalonlar alınır ve bu balonların üzerine öğrenilen kelime,hece yada cümleler heceler yan yana getirilerek anlamlı kelimeler yaptırılır. 2 Numarayı Bul OyunuKartona 10 tane kutu çizilerek bunlara bir numara verilir. Bu kutuların içine farklı kelimeler tarafından bir numara söylenir ve öğrenci tarafından o kutudaki kelimeyi bulması istenir,okutulur ve yazdırılır. 3 Kelime Piyangosu60-70 cm çapında ortasında kolayca dönebilen bir gösterge bulunan kartondan bir tablo hazırlanır. Bunun üzerine tekrar ettirilecek kelime yada hece tablonun üzerindeki göstergeyi çevirir hangi kelime yada heceyi gösteriyorsa o kelime okutulur ve yazdırılır. 4 Hece PiyangosuKelime piyangosu gibi mukavva üzerine yapılır. Göstergenin üzerine heceler ile birleştiği zaman kelime oluşturacak bir hece konur. Kenarlarına da kesilen heceler çevrildiğinde hangi heceyi gösteriyorsa iki hecenin oluşturduğu kelime okutulup yazdırılır. 5 Şans Oyunubir torba içine kelime fişleri konur. Bu torbada bulunan kelimeler öğrenciye kelime okutulup yazdırılır. Yazma Becerisini ilerletmek için parmaklarla serbest boyama ,havada,suda kum havuzunda,ayna karşısında çeşitli yazma uygulamaları yapılmaktadır. Bireyin ilgi ve yetenekleri doğrultusunda el yazısı veya düz yazı kullanılmaktadır. Okuma Yazma çaılşmaları tam anlamıyla bitiminden sonra Bireyle okuma-anlama çalışmalarına daha sonra dil bilgisi konularına çalışmalrında çocukların algı düzeylerine göre basitten zora doğru görsel ve işitsel olarak bilgisayar,radyo,televizyon ortamında , görsel kartlarla ,okuma parçalarıyla, hikaye kitaplarıyla,sesli kitaplarla çalışmalar bilgisi konularında da yine çocuğun algı düzeyine göre işaretlerini kullanma kuralları konuları İşlendikten sonra grup ortamında veya bilgisayar ortamında oyun içinde alıştırmalar hem eğlenip hemde öğrenmektedirler. ÖZGÜL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ Özgül öğrenme güçlüğü öğrenmeyle ilgili bir sorun olarak algılanmakla ve tanıtılmakla birlikte; gördüğümüz, duyduğumuz ya da dokunduğumuz, tanımaya çalıştığımız şeylerin algılanmasıyla ilgili ya da işlenmesiyle ilgili bir sorun olarak yaşanmaktadır. Beyindeki bazı farklılıklar nedeniyle öğrenme süreçlerinin bir ya da birkaçında sapmalar olması durumunda ortaya çıkar. Her özgül öğrenme güçlüğü gösteren çocuk birbirinden öğrenme güçlüğü zeka sorunu değildir. Tanı konulması için duyusal organlarda organik bir bozukluğun olmaması gerekmektedir. Ondokuzuncu yüzyılda disleksi daha çok bilinen bir kavramdı. Disleksinin sözlük karşılığı okuma güçlüğüdür. Özgül öğrenme güçlüğü okuma\yazma\aritmetik güçlüğü olarak da geçebilir. Sıklığı %1-%30 arasında değişir, erkeklerde daha sık görülür. Nedenleri kesin olarak bilinmemektedir. Olası nedenlerinin genetik, kalıtsal etmenler , beyindeki yapısal işlev farkları olduğundan bahsedilmektedir. Özgül öğrenme güçlüğü olan çocukların anne-babalarında da özgül öğrenme güçlüğü görülmektedir. Beynin her iki yanındaki işitsel alan, normal kişilerde solda daha büyüktür, disleksiklerde her ikisi de eşit ya da sağdaki daha büyüktür. Özgül öğrenme güçlüğü olanlarda ses-harf ; ilişkisinin bozuk olduğu söylenmektedir. Örneğin; kişi “;c”; sesini görmekte ama nasıl olduğunu hatırlayamamaktadır. Beyindeki dil ve görsel algı alanlarında daha az aktivasyonun olduğu söylenmektedir. Öğrenme; öğrenilen materyali akılda tutmak, birbiriyle ilişkilendirmek ve yeri geldiğinde kullanmaktır. Öğrenme sorunları 0-6 yaş grubunda da gözlenebilir ama okula başlayınca anlamlandırılabilir. Öğretmenler bu çocukların yeterli zekada olduklarını, ilgi alanlarının da olduğunu ama öğreniyor göründükleri şeyleri öğrenemediklerini ifade etmektedirler. Özgül öğrenme güçlüğü olan çocuklar doğru heceleme yapamamaktadırlar. Fişleri kopyalarken bile b-d-p harflerini ters yazmaktadırlar. Aileler özgül öğrenme güçlüğü olan çocuklarıyla ilgili yakınmalarını “;evde çalıştırıyoruz, tekrar ettiriyoruz, öğreniyor ama okulda aynı şeyi yapamıyor”; şeklinde ifade etmektedirler. 1917’;de Hinsselwood özgül öğrenme güçlüğünü “;doğuştan kelime körlüğü”; olarak tanımlanmıştır. Konjenital bir sorun olduğunu söylemiş ve genetik geçişli olduğunu tanımlamıştır. Daha sonra 1941’;de Strauss ve Warner, minimal beyin disfonksiyonu terimini kullanmış ve yeterli entelektüel düzeye sahip oldukları halde, okuma güçlüğü nedeniyle okulda başarılı olamayan vakalara işaret etmiştir. Bugünkü tanıma en yakın şekliyle ilk kez 1942’;de Kirk tarafından Learning Disabilty terimi kullanılmıştır. Bu tanımda öğrenme bozukluğu serebral, duygusal ; ya da davranışsal bozukluktan kaynaklanan dili kazanma, konuşma, okuma-yazma, aritmetik becerilerin bir ya da birden çoğunun gelişiminde gecikme, bozukluk ya da geriliktir. Bu durum zeka geriliği, duyusal kusurlar ve kültürel faktörlerden bağımsız olarak gelişmektedir. Bateman 1965’;te özgül öğrenme güçlüğü olan çocukları, “;öğrenme sürecindeki temel bozukluklara bağlı olarak ortaya çıkan ve zihinsel potansiyelinden beklenen başarı ile o andaki okul başarısı arasında anlamlı farklılık bulunan çocuklar”; olarak tanımlanmış ve merkezi sinir sisteminin fonksiyon bozukluğu üzerinde durmuştur. Özgül öğrenme güçlüğü genel bir terimdir. Hammill, 1982-1989 yılları arasında 28 temel kitabı incelemiş ve ortak noktaları çıkarmıştır. 1 Başarısızlık 2 Sinir sistemi fonksiyon bozuklukları 3. Psikolojik süreçler 4. Yaş her yaşta görülebilir 5. Konuşma dili sorunları 6. Akademik sorunlar 7. Kavramsal sorunlar 8. Diğer sorunlar 9. Çok boyutlu özürDisleksi Okuma sorunları Disgrafi Yazma sorunlarıDiskalkuli Matematik sorunlarıDaha sonraları bu sorunları içeren bozukluk Learning Desorder olarak tanımlanmıştır. DSM III-R’;da Akademik Beceri Bozukluğu görme, işitme, nörolojik bir hastalığa baplı olmaması gerekiyor adıyla yer almıştır. Özgül öğrenme güçlüğü bilginin kazanılması ve işlenmesinde ortaya çıkan bir sorundur. Bilgi İşlem Modeli Information Processing Silver 1989-19961. Girdi Input Göz, kulak, deri gibi periferik organlardan alınan işlenmemiş uyaranlardır. Bu uyaranlar nöronlar kanalıyla beyne ulaşırlar ve girdilerin algılanması beyinde gerçekleşir. Farkına varma ve algılama için, uyaranların beyindeki ilgili alanlara alınması sürecidir. Özgül öğrenme güçlüğü olan çocuklarda bu uyaranların algılanmasında bir sorun vardır. Uyaranların algılanması derken görsel algı bozukluklarından, işitsel algı bozukluklarından ve dokusal algı bozukluklarından söz edilmektedir. Görsel Algı Bozuklukları Şekil-pozisyon algısındaki bozukluk , şekil-zemin algısındaki bozukluk ya da uzaklık-derinlik-boyut algısındaki bozukluktur. Şekil-Pozisyon algısındaki bozukluk Özgül öğrenme güçlüğü olan çocuk gördüğü şeyin şekil ve pozisyonunu algılamada güçlük çekebilmektedir. Harfleri ters ya da dönmüş olarak algılayabilmektedir. Örneğin; b-p, 3-5, 6-9, p-b gibi harf ve rakamları ters çevirebilir. Sözcükleri ters çevirebilir, koç-çok, ev-ve gibi. Bu güçlükler çocuk okula başladığında fark edilir. Okul öncesinde şekil-pozisyon algılama olgunluğu henüz yerleşmemiş olabilir. Okula başladıklarında o olgunluğa ulaşmış sayılırlar. Birinci sınıf acemilik dönemidir. Ancak ikinci sınıfın birinci döneminden itibaren bu sorunların görülmemesi gerekir. Şekil-Zemin algısındaki bozukluk Bu problem, bir bütünün önemli olan bir parçasına odaklaşmada zorluklara neden olur. Okuma, bu beceri ile ilgilidir. Çünkü okuma söz dizilerine odaklaşmayı, soldan sağa ve satır satır izlemeyi gerektirir. Bu alanda sorunu olan çocuklar okumada satır atlama, satır tekrarlama, sözcük atlama türünden hatalar yaparlar. Uzaklık-derinlik-boyut algılamada bozukluk Çocuk derinliği kestiremediği için eşyalara çarpar, sandalyeden düşer. Açık alanda oynarken mekanda pozisyonlarını algılamada, sağ-sol ayırt etmede güçlük çeker. Top yakalamak, ip atlamak, yap-boz yerleştirmek, çekiç kullanmak uzaklık-derinlik-boyut algılamada sorun yaşayan çocuklar için daha güç işlerdir. İşitsel Algı Bozuklukları ;Özgül öğrenme güçlüğü olan çocuk duyulan sesleri yanlış algılayabilir. Benzer sesler arasındaki farkı ayırt etmeye bağlı güçlüğü olan çocuklar, sesleri birbirine karıştırabilirler. Örneğin; soba yerine sopa, kova yerine kafa, bavul yerine davul gibi. İşitsel Figür – Zemin ayırt etme güçlüğü Aynı anda işitilen farklı seslerden birine odaklanma güçlüğü olarak tarif edilen bu sorunda, çocuk farklı seslerin figür-zemin ayırımını yapmakta güçlük çekebilir. Örneğin; TV seyrederken kendisine seslenince bakmaz, işitmiyormuş gibi görünürler. Yine TV seyrederken duydukları kapı ya da telefon sesinin bulundukları mekandan mı yoksa TV’;den mi geldiğini ayıt edemezler. İşitsel algıda kopukluk auditory lag olduğunda, ardarda söylenen mesajların bir kısmını kaçırabilirler, algılayamazlar. Örneğin; özgül öğrenme güçlüğü olan çocuğa “;odana git, arkadaşına telefon edip ödevlerini al ve kitaplarınla birlikte buraya gel”; denildiğinde bu mesajın bir kısmını duyar yerine getirir, diğerlerini duymayabilir. Uzun komutlar verildiğinde bir kısmını yapamayabilir. Dokunsal Algı Bozuklukları ; Dokunsal algı sorunu olan çocuklar gözleri kapalıyken dokunma duyusu yardımıyla nesneleri tanımlayamaz. Örneğin; eline verilen oyuncağın ne olduğunu anlayamaz, avucuna yazılan sayı ve yazıyı tanımlamakta güçlük çeker. ; 2. Bütünleme Beyne giden bilgi kaydedilince anlaşılması gerekir. Bunun için 3 aşama tanımlanmaktadır. Sıraya koyma, soyutlama ve organizasyon. Bu aşamalardan geçen bilgi bütünleşir. Özgül öğrenme güçlüğü olan çocuklarda bu aşamaların birinde ya da tümünde sorunlar söz konusudur. Sıraya koyma bozukluğu olan çocuktan dinlediği hikayeyi anlatması istendiğinde başını sonunu karıştırır. Cumadan sonraki gün sorulduğunda bilemez, Pazartesiden itibaren sayarak bulabilir. 3×9 sorulduğunda söyleyemez. Soyutlama sorunu, özgül öğrenme güçlüğü olan çocuklarda sıklıkla gözlenmez. Çünkü soyutlama temel zihinsel bir işlemdir. Bu alandaki sorunlar daha çok mental retardasyon zeka geriliği ile karakterizedir. Organizasyon sorunu Bu safha daha önce edinilen bilgilerle yeni kazanılan bilgilerin bağlantılarının oluşturularak gruplanmasını ve organizasyonunu kapsar. Ödevlerin unutulması, zamanın iyi kullanılamaması, defterin, odanın, masanın düzensizlikleri organizasyon bozukluğuna işaret etmektedir. 3. Bellek-Depolama Gelen bilgi beyinde kaydedilir, anlaşılır, yorumlanır ve daha sonra kullanılmak üzere bellekte depolanır. Özgül öğrenme güçlüğünde daha çok kısa süreli bellek bozukluğu görülür. Uzun süreli bellek bozukluğu daha çok mental retardasyonun karakteristiğidir. Kısa süreli işitsel-görsel bellek bozuklukları genellikle birlikte ortaya çıkar. Örneğin çok iyi çalıştığı halde okula gidince başarısız olmak, çarpım tablosunu öğrenememek bu alandaki güçlükleri ifade eder. WISC-R’;da Genel Bilgi alt testinde ;sınıfına uygun soruları bilemeyebilir. ; 4. Çıktı Öğrenilen bilgiler sözcüklerle dille ya da kas faaliyetleri ile yazma-çizme, jest ve mimikler ifade edilirler. Özgül öğrenme güçlüğü olan çocuklar bu alanlarda güçlük yaşarlar. Dil alanında; kendini ifadede kendiliğinden konuşma başlatmada, soru yöneltildiğinde uygun yanıtı verebilmede güçlükleri vardır. Özgül öğrenme güçlüğü olan çocuklarda anne babayı ve öğretmeni şaşırtan şey; soru sorulduğunda bloke olan çocuğun spontan konuşmaya başladıktan sonra gayet akıcı bir şekilde düşüncesini ifade edebilmesidir. Motor beceri alanında; büyük kas gruplarının organize olarak çalışamamasına bağlı olarak yüzme, bisiklete binme, atlama, topa vurma gibi kaba motor becerilerde sorun yaşarlar. Sakarlık sık rastlanan belirtilerdir. İnce motor beceri sorunları da gözlenir. Düğme ilikleme, makas kullanma, çatal-kaşık kullanma, kalem tutma, resim yapma becerilerinde zorlanırlar. Yazı problemleri mevcuttur, ya hızlı ve bozuk yazarlar ya da çok yavaş öğrenme güçlüğünde ses ve konuşma bozukluklarıyla ilgili görüş ve yaklaşımlar da getirmişler. Disleksiklerin 3 grupta incelenmesi gerektiği söylenmektedir. 1. Disfonetik Disleksi İşitsel kavrama ve ayırt etme becerileri zayıftır. Fonetik bozukluğu olan çocuklar bu grupta yer alırlar. Dil ve sözlü ifade alanında güçlük çekmektedirler. Sözcüklerin fonetik ayrımını yapamazlar. Fonolojik model disleksinin klinik görünümü ve nörologların beynin fonksiyonu ve organizasyonu ile ilgili bulgularıyla tutarlı görünmektedir. Linguistler dil sistemini, her bir dilin belirli bir yönüyle ilgili olan bileşenlerin aşamalı olarak dizilişi şeklinde ifade etmektedirler. Bu dizilişin en alt basamağı dilin içerdiği ayırt edici ses parçacıkları yani fonemlerdir. Kelimelerin tanınması, anlaşılması ve bellekte depolanması ya da gramer açısından incelenmesi için beynin fonolojik modülü tarafından fonetik birimlere ayrılması gerekmektedir. Bu süreç konuşma dilinde otomatik olarak gerçekleşmektedir. Liberman’;a göre konuşma doğal, okuma bir buluş olduğundan bilinç düzeyinde öğrenilmesi gerekir. Okumada birey görsel, simgesel yazıyı dille ilgili kavramlara çevirir, harfleri seslere dönüştürür. Ayrıca bu seslerin yazıda dizilişini de anlaması gerekir. Dizilişi anlayamazsa sesleri farklı sıralayabilir, heceleri karıştırabilir. Okuma bozukluğu olan çocuklarda yazının anlaşılmasını engeller. 2. Disidetik Disleksi Bu tipteki çocuklar zihinde canlandırma yetenekleri bozuk olduğu için harflerin, sembollerin görsel-mekansal analizini ve ayrımlaştırmayı yapamazlar. Bu nedenle harflerin sırasını karıştırır, ters çevirir, günleri, ayları sırayla söylemede zorlanırlar. 3. Karma Tip Her iki gruptaki özellikleri bir sınıflama ise; 1. İşitsel-Konuşma Dil Grubu Sözel alanda güçlük çeken çocuklardan oluşur. Sorulara yanıt vermeleri, isimlendirmeleri, tanımlamaları zorlukla yaparlar. 2. Görsel-Uzamsal Grup Bunlar daha çok görsel ve uzaysal algıya ilişkin sorun öğrenme güçlüğünü hemisfer fonksiyonlarına göre de ayırt etmişlerdir Bakker Sol Hemisfer Fonksiyon Bozukluğu Okuma güçlükleri bu grupta değerlendirilir. Yavaş okuma ya da hızlı okuyup harf atlama, değiştirme, ekleme türünden hatalar yaparlar. Sağ Hemisfer Fonksiyon Bozukluğu Sağ hemisfer fonksiyonlarına bağlı görsel algı kusurları olan çocuklardaki okuma güçlüklerini ifade eder. Okumaları yavaştır. Eksik bırakma ve tekrarlama hataları yaparlar. Özgül Öğrenme Güçlüğünün Belirtileri Özgül öğrenme güçlüğü olan çocuklarda, gördüğü şeyi yanlış algılama, uzaklığı ve derinliği algılamada, mekanı algılamada, sağ-sol ayırt etmede sorunlar dikkati çeker. Top oynarken, ip atlarken, yazı yazarken, saçını tararken sanki beceriksizmiş gibi görünen sorunlar yaşar. Konuşurken sesleri, yazarken harfleri karıştırır. Karışık bir çekmecede aradığı şeyi bulamaz. Gürültülü ortamlarda sesleri ayırt edemez. Sıraya koymada, organize etmede sorunları vardır. Öyküleri duyduğu gibi anlatamaz, başını, ortasını, sonunu karıştırır. Saati, çarpım tablosunu öğrenmede güçlüğü olur. Soru sorulduğunda yanıtlamada, kendiliğinden konuşmaya başlamada, yürüme, koşma, yazmada sorunlar olur. Bu sorunlarla giderek artan sıklıklarla boğuşmaya çalışırken sosyal ve duygusal sorunlar ortaya çıkar . Motivasyonunu olumsuz etkiler. Başarısızlık duygusu devamlı deneyimlendiğinde kendine güveni sarsılır. Tırnak yeme, enürezis, enkoprezis, arkadaş ilişkilerinde uyum sorunları başlayabilir. Bazen de akademik başarısızlıklarını örtmek için olduklarından farklı davranırlar; şamatacı, dersi kaynatmaya çalışan, dikkati çeken bir çocuk olabilirler. Aileler ders çalışmakta isteksiz olduğu, sınıfın dikkatini dağıttığı, giderek içine kapandığı yakınmalarıyla başvururlar. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite eşlik edebilir, biri diğerinden daha ağır olabilir. Okul öncesi dönemde; koordinasyonu kötü sakar yürüyüş, konuşması ağır, aşırı duygusallık, öfke, huzursuzluk, içgüdüleri kontrol etmede güçlük, kavramları öğrenmede güçlük, ilişkileri kavramada güçlük, ip uçlarını değerlendirmede yavaşlık görülebilir. Kendiliğinden konuşur ama soru sorulduğunda yanıt vermede güçlüğü olur. Bu sorunların giderek artması ve üst üste binmesi durumunda dikkat etmek gerekir. Tedavi edilmezse; çocuk kısır bir döngüye girer. Sınavlarda başarısız oldukça daha çok çalışır ama yine de başarılı olamaz. Anne ve baba endişelenerek çocuğu sıkı ve uzun çalışması için uyarırlar. Çocuk evde öğrendiklerini okulda hatırlayamaz. Aile çocuğu suçlayıp cezalandırır. Çocuk tükenir. Motivasyon kaybı olur. Başarısızlığı kendi hatası olarak görür. Hırçın ya da saldırgan olur ya da içe kapanır. Özgül öğrenme güçlüğü tanısı için akademik başarı testine ihtiyaç var. Ama Türkiye’;de böyle bir test mevcut değildir. Çocuğun okuma hızı, okuduğunu anlaması, sözlü\kopya yazı yazması, hataları ve hata sıklığı, imla kuralları ve matematik becerileri ölçülür. Yazım hataları; harf atlama, sözcük atlama, hece atlama, ters yazma, harf karıştırma, birleşik yazma, sözcük ekleme, yanlış yazma sözcüklerin anlamlarını bozma, imla hataları, yavaş yazma gibi sorunlar olup olmadığına eksikliği olan çocuk okuma\yazma hatası yaptığında uyarıldığında hatasını düzeltir ama özgül öğrenme güçlüğü olan çocuk hatasını düzeltse bile o hatayı çok sık engellemek yerine neyi, ne zaman, nasıl, ne kadar kolay yapabileceğini öğretmek gerekir, özellikle okul öncesi dönemde. ; Aileden çocukla ilgili bilgi alıyoruz. Akademik başarısı, oryantasyonu, organizasyonu, ders çalışma alışkanlıkları, dokunsal algısı, ince-kaba motor becerileri gibi. ; DEHB’; nda da özgül öğrenme güçlüğü görülebilir ama ikisi iki ayrı alandaki güçlüğü tarif eden bozukluklardır ve ayırt edici özellikleri vardır. DEHB belirtileri gösteren çocukta her alandaki işlev bu bozukluğun yarattığı engellemeler nedeniyle etkilenir ama özgül öğrenme güçlüğünde bir ya da iki alanda sorun varken diğer alanlar bundan bağımsız olabilir. Özgül öğrenme güçlüğü olan çocuklar sadece okuma ya da yazmada zorlanırken DEHB olan çocuklar özellikle de hiperaktivite varsa hem okuma hem yazmada sorun yaşayabilirler hem de sürekli zorlanıp kısıtlanmak durumunda kalabilirler. Zihinsel kapasitelerinin beklenen başarıyı tüm alanlarda gösteremeyebilirler. DEHB’; nda sıklıkla dil sorunu görülmez özgül öğrenme güçlüğünde dil sorunu daha sık görülür. İnce motor becerilerde DEHB olan çocuklar daha çok zorlanırlar kaba motor becerileri iyi olabilir, özgül öğrenme güçlüğünde her ikisi de sorun olarak ortaya çıkabilir. Hem DEHB’; nda hem özgül öğrenme güçlüğünde dikkat sorunu gözlenir ancak özgül öğrenme güçlüğü olan çocuklar seçici dikkat sorunu yaşar örneğin; ders çalışırken yoğunlaştırmaları gereken noktaya dikkatlerini yoğunlaştıramaz, dağınık bir çekmeceden istediğini bulamaz ama buna rağmen dikkati belli bir süre bir konuda yoğunlaştırmada sorun olmaz. DEHB olan çocuklar uzun süre bir materyalle uğraşmakta zorlanırlar. Özgül öğrenme güçlüğünde okul başarısızlığı görsel, işitsel, dokunsal algı, ayrımlaştırma ve bellek alanlarında ortaya çıkarken DEHB’; da başarısızlık daha çok dikkatini bir konuya yoğunlaştıramamak nedeniyle yaşanır. DEHB’; da okul öncesinde aşırı hareketlilikleriyle çabuk tanınır, özgül öğrenme güçlüğü olan çocuklar okul dönemine kadar fark edilmeden gelişimlerini sürdürebilirler. Özgül öğrenme güçlüğü yaşam boyu sürer, DEHB yaşla değişerek ve azalarak devam eder.

öğrenme güçlüğü olan çocuğa okuma yazma öğretimi